Książka składa się z przedmowy burmistrza Człopy - Zdzisława Kmiecia, wstępu oraz 4 działów. Tworzą je artykuły, materiały źródłowe, sylwetki oraz miejsca. We wstępie P. Bartosik napisał m.in.: "Odtworzenie wydarzeń z dziejów Człopy możliwe jest dzięki zachowanym materiałom źródłowym. Archiwalia dotyczące miasta znajdowały się do 1914 r. w archiwum w Gdańsku. Przed 1939 r. przeniesiono je do Geheimes Staatsarchiv w Berlinie. W okresie II wojny światowej źródła przewieziono do miejscowości Ralswick. W Archiwum Państwowym w Szczecinie znajdują się m.in. akta miasta Człopy (Magistrat Schloppe, 1581-1881). Na uwagę zasługują księgi ławnicze. Dokumenty z późniejszego okresu zgromadziły natomiast archiwa w Koszalinie, Szczecinku, Poznaniu i Pile. Sporo materiałów znajduje się również w Instytucie Pamięci Narodowej w Szczecinie i Poznaniu".

Miasto i Gmina Człopa jest wydawcą pierwszej publikacji monograficznej, w której znalazły się artykuły obejmujące niektóre fragmenty życia społeczno-gospodarczego i religijnego tych terenów, na przestrzeni wieków. Autorzy opracowania - Przemysław Bartosik oraz Jarosław Ciechanowicz - zamieścili w wydawnictwie artykuły o najciekawszych epizodach z dziejów tych terenów. Czytelnik sięgający po tę książkę może dowiedzieć się, gdzie zlokalizowany był zamek, o tym jak kształtowały się dzieje jednej z największych wiosek w tej gminie - Mielęcina, co wynika z wizytacji kanonicznej (dekanalnej) parafii w mieście Człopa, która miała miejsce 21 stycznia 1831 roku. Materiał powstały na bazie oryginalnego tekstu, rękopisu, będącego w posiadaniu parafii rzymsko-katolickiej w Człopie dostarcza bogatej wiedzy na temat wyglądu kościołów, ich konstrukcji architektonicznej, kaplic, a także nabożeństw i szkół w tym czasie. Ciekawym opracowaniem jest artykuł powstały na bazie unikalnego dokumentu - niemieckiego planu Człopy Bernharda Seide z 1956 roku, który po raz pierwszy opublikowany został w cyklicznie wydawanym miesięczniku Deutsch Kroner und Schneidemuhler Heimatbrief w roku 1958. Gdzie wręcz w formie inwentaryzacyjnej opisano miasto w początkach XX w., gdzie również można znaleźć wykazy ulicy, budynków, precyzyjny ich układ na planie, firmy działające w mieście, funkcjonujące rzemiosło, punkty handlowe, nie brakuje nawet wykazu przedstawicieli wolnych zawodów i właścicieli szynków działających w tym czasie w Człopie. Dopełnieniem tych artykułów jest kolejny, prezentujący informacje dotyczące życia społeczno-politycznego po roku 1945 roku i kolejny dotyczący okresu stanu wojennego. (1981 - 1983). Wszystkie artykuły wzbogacone są skanami dokumentów, z których wiedzę czerpali autorzy, a także materiałem zdjęciowym. Wartością dodaną wydawnictwa są materiały źródłowe: informacje o Człopie we wspomnieniach Edwarda Raczyńskiego z 1843 r.; Szkic historyczny Słopanowa (Człopy - dop. red.) według Słownika Geograficznego z 1882 r. oraz chronologia dziejów Człopy od roku 1000 do maja 1945 r. Publikacja zdaniem autorów jest próbą przybliżenia wielu ciekawych epizodów, mających miejsce na przestrzeni wieków. W przypadku Człopy i Ziemi Człopiańskiej, jak podkreślają, to bardzo ważne i potrzebne przedsięwzięcie. Brakuje bowiem obszerniejszego wydawnictwa w języku polskim na temat istotnych wydarzeń związanych z miastem i jego okolicami.

W publikacji znalazły się m.in. takie zagadnienia jak: Człopa w okresie nowożytnym, Schloppe "oczami" XIX-wiecznych "Dzienników", Informator "Kruk" z Drzonowa, Powojenni nauczyciele z terenu Ziemi Człopiańskiej, Działalność Miejskiej Rady Narodowej w Człopie w latach 1951-1955, Tajny Współpracownik "Uważny" z Człopy oraz Życie kulturalne w Człopie na przełomie lat 70/80 XX w. Przedstawiono również informacje o cholerze w Schloppe, majątku w Drahnow, którego właścicielem był Adolf Eduard von Dewitz (1808-1864), zaprezentowano także wspomnienia Niemców, historię miasta według dr. Władysława Jana Grabskiego, dokumentację źródłową dotyczącą problematyki gospodarczej gminy Trzebin po II wojnie światowej oraz sylwetki Sławomira Łozowskiego i ks. Tomasza Tarczyńskiego. W "Śladach przeszłości" zamieszczono fotografię płyty nagrobnej "Martha 1881", znajdującej się przy ul. Południowej w Człopie. W przedmowie burmistrza Człopy Zdzisława Kmiecia czytamy: "Cofamy się do wydarzeń zarówno tych dalszych, jak i nieodległych, odsłaniających nieznane wątki z przeszłości. Na uwagę zasługuje zwłaszcza obraz Schloppe uwieczniony na fotografiach, ale również historia najnowsza miasta, rozpatrywana na łamach książki w różnych aspektach problemowych. Pamiętajmy, że historię tworzą ludzie, ślad po niektórych z nich, żyjących niegdyś na Ziemi Człopiańskiej, pozostanie w naszej pamięci również dzięki temu opracowaniu". Dr Przemysław Bartosik odnotował, że o księciu Dzierżykraju z Człopy pisali P. Hammling oraz P. Grossert. W "Herbach rycerstwa polskiego" wspomniano o księciu Dobromirze z "de Słopa". Z kolei w "Starożytnościach polskich" na temat Szlopy zanotowano: "miasteczko (...) między dwoma jeziorami, nad rzeczką przez nie przechodzącą, w dole błotnym, w okolicy piaszczystej i lesistej, wzgórza okoliczne pokryte są karłowatą sośniną". Wiadomo również, że w pruskich materiałach aktowych Schloppe określano mianem miasteczka (Städtchen). Stosowano inne określenia uzupełniające, np. miasteczko źle zabudowane, biedne, zubożałe, pozbawione źródeł utrzymania, wyniszczone lub zadłużone i bez środków utrzymania. Część zagadnień została przygotowana w oparciu o kwerendy źródłowe przeprowadzone w Instytucie Pamięci Narodowej w Szczecinie i Poznaniu oraz w Archiwum Państwowym w Szczecinku i Pile.